Skąd się wzięli Czeczowie? (KOZI RAJ cz. IV)
Od 1880 roku majątkiem dworskim w Kozach zarządzał – wspólnie ze Stanisławem Kluckim – dr Herman Czecz de Lindenwald, żonaty z córką Kluckich, Wilhelminą Augustą. Skąd austriacki ród Czeczów wziął się na galicyjskiej ziemi? Przyjrzyjmy się dziś bliżej przodkom ostatnich koziań- skich dziedziców. Po I rozbiorze Polski władze austriackie „wysyłały” na dawne tereny polskie, do pełnienia wysokich funkcji urzędniczych i militarnych, wy- łącznie „Austryjaków”. Musieli to być ludzie zaufani, którzy mieli trzymać w ryzach ludność zaanektowanych terenów. Z czasem całe rodziny urzędnicze polonizowały się i tworzyły nową społeczność, wiernych cesarskiemu dworowi tzw. galicjan, czyli obywateli sztucznego tworu państwowego Galicji i Lodomerii. Klasycznym przykładem tego procesu jest rodzina Czeczów.
Johan Ritter Czetsch de Lindenwald
Herb Lindenwald (1805 r.)
Protoplastą rodu był Johan Czetsch, cesarski kapitan-audytor, zarządca północnej Besarabi (obecnie pogranicze Mołdawii i Ukrainy). W 1791 roku ożenił się z Włoszką Elżbietą Giangiani. W 1805 roku otrzymał tytuł szlachecki pierwszego stopnia (niem. Ritter – rycerz) wraz z przydomkiem „de Lindenwald” („z Lipowego Lasu”) oraz herb przedstawiający lipę i lecące nad nią trzy czyżyki morskie (czeczotki, niem. tchetcherln). Według rodzinnej tradycji podobnym herbem pieczętowali się praprzodkowie Czeczów, ormiańska rodzina Tschetsch w średniowieczu. Johan Czetsch zmarł po wojnach napoleońskich w miejscowości Kluż-Napoka (dzisiejsza Rumunia) i tam został pochowany. Jednym z potomków Johana Czetscha był Karol Czetsch (1819-1869), starosta przemyski. W okresie Wiosny Ludów i Rabacji Galicyjskiej wsławił się tropieniem organizacji spiskowych i gaszeniem buntów studenckich. W historii zapisał się jako jeden z odpowiedzialnych za umieszczenie przywódcy rabacji galicyjskiej Jakuba Szeli na terenie Bukowiny, którego w ten sposób chciano odizolować od małopolskich chłopów. Za swoją działalność został odznaczony przez cesarza Orderem Leoloda. Karol Czetsch ożenił się z Bertą Amalią Humborg (1831-1881), córką bialskiego finansisty Karola Humborga, od 1857 roku właściciela majątku w Kozach.
Karol Ritter Czetsch de Lindenwald
W 1854 roku w Białej urodził się ich młodszy syn Herman Artur Jan Czetsch. Późniejszy baron dr Herman Czecz de Lindenwald, właściciel m.in. Kóz, Kobiernic, Hałcnowa i Cisnej, deputowany parlamentów we Lwowie i Wiedniu, zasiadający w ławach Koła Polskiego. Herman i jego starszy brat Karol po osiągnięciu pełnoletniości spolszczyli swoje nazwisko z „Czetsch” na „Czecz”. Historia rodu Czeczów odzwierciedla również stosunek zaborcy austriackiego do ludności dawnych terenów polskich. Od twardej ręki i tępienia wystąpień wolnościowych aż do czasów autonomii galicyjskiej Cesarza Franciszk Józefa.
Bartłomiej Jurzak
